Oude gevangenis - De Librije

Wandelroute

Punt 6 van 27 Bekijk route op kaart

Oude gevangenis

In de 17e eeuw waren er in Overijssel al plannen voor het bouwen van een provinciaal tuchthuis. Een beslissing hierover duurde echter nog heel wat jaren. Mede door de grote rivaliteit tussen de steden Zwolle, Deventer en Kampen in die periode, kwam het niet van de grond. Uiteindelijk werd de knoop in 1738 door de Staten van Overijssel doorgehakt, het lot zou beslissen. Dit had tot gevolg dat Zwolle als winnaar uit de bus kwam en werd aangewezen als de stad waar het Provinciale Tuchthuis kon worden gebouwd.

Huis van bewaring
Het Huis van bewaring speelde een belangrijke rol tijdens en na WOII. Opgepakte verzetsmensen werden hier opgesloten. De verzetsgroepen probeerden hun gevangengenomen kameraden wel eens te bevrijden. Op een gegeven moment hielden de Duitsers drie verzetsmensen vast die veel informatie hadden over de Zwolse verzetsgroep ‘De Groene’. De Duitsers probeerden vaak door het martelen van hun gevangenen aan informatie te komen om zo het verzet te bestrijden. De verzetsgroep besloot daarom om de gevangenen op 2 oktober 1944 te bevrijden. Vijf leden van de groep reden in een auto naar de gevangenis. Twee hadden een Duits uniform aan en een derde speelde een gevangene. Het leek net of er een nieuwe gevangene werd gebracht. De gevangenisbewaarders lieten de ‘Duitsers’ en hun gevangene toe. Toen ze eenmaal binnen waren, trokken deze hun wapens. De cipiers konden niets anders doen dan de gevangen verzetsmensen vrij te laten.

Verzetsmensen
Later werden er steeds weer verzetsmensen gevangengenomen. Ze werden met veel te veel in een cel gestopt. Zoveel dat iedereen net plaats had om te liggen 's nachts. Overdag probeerden ze elkaar moed in te spreken. Iedere nieuwkomer werd gevraagd of de bevrijding al nabij was.

Wraak
Soms werden een of enkele gevangenen uit de cel gehaald om doodgeschoten te worden uit wraak voor een actie van het verzet. Zo zijn in de laatste dagen van de oorlog nog negentien verzetsmensen uit de Zwolse gevangenis gehaald. Toen de oorlog was afgelopen werden NSB-ers en andere mensen die de Duitsers hadden geholpen in de gevangenis opgesloten.

Volg de Meno van Coehoornsingel en ga rechtsaf naar de Diezerpoortenplas. Rechtsaf terug naar de Thorbeckegracht.
Aan uw rechterhand, op nummer 11 het Thorbeckehuis.